Extra jeugdhulp helpt net zo weinig tegen wachttijden als extra wegen helpen tegen files

In het verkeer zien we dat het leggen van meer asfalt niet echt effect heeft op het aantal files. Het gedrag van mensen verandert mee. Als je meer wegen aanlegt gaan mensen verder van hun werk wonen omdat het dan toch nog goed bereikbaar is. Eigenlijk gaat dus een nieuwe doelgroep gebruik maken van de weg, waardoor de oorspronkelijke weggebruiker nog steeds even lang in de file staat.

“Is dit niet precies wat in het jeugdveld ook gebeurt?“

We geven steeds meer geld uit aan jeugdhulp, maar het probleem wordt niet opgelost. Als jeugdhulp en ondersteuning helpen om bijvoorbeeld gemakkelijker mee te komen in het onderwijs (rugzakjes) dan wil iedereen daar gebruik van maken. De toegenomen prestatiedruk in ons onderwijs en maatschappij spelen een belangrijke rol in de behoefte van ouders en kinderen om gebruik te maken van hulp. Doordat jeugdhulp voor iedereen beschikbaar is zien we dat er een nieuwe doelgroep is die gebruik maakt van dit aanbod. Net als bij de wegen zie je dat de oorspronkelijk jeugdhulpgebruiker nog steeds even lang in de file staat.

We moeten anders kijken

We zien dat er gezinnen zijn die geen gebruik kunnen of willen maken van de treinen, wegen of de jeugdhulp. Zij hebben namelijk andere zorgen, over hun inkomen, wonen, eten of psychische klachten. De oplossing voor hen is dus niet meer jeugdhulp of een ander aanbod. De oplossing begint voor deze gezinnen met huisvesting en financiële ondersteuning.

Als we samen zoeken naar oplossingen die echt helpen om gezinnen in hun eigen kracht te zetten moeten we dus verder kijken dan de jeugdhulp. Dat betekent voor iedereen die werkt in of voor de jeugdhulpverlening dat je je eigen werk en keuzes kritisch zou moeten bekijken.

In ons geval betekent het dat we onszelf de vraag stellen of we met ons werk (meedenken over jeugdbeleid en jeugdhulpaanbod) wel echt bijdragen aan wat nodig is. Een vraag waar we het afgelopen jaar veel over nagedacht hebben.

Een kant en klaar antwoord hebben we nog niet, maar we beseffen wel dat het nodig is dat ook wij met een andere blik kijken naar ons werk. We moeten stoppen met te zeggen wat zij moeten doen en willen kijken naar wat wij zelf kunnen doen. Wat wij anders zijn gaan doen is dat we echt zijn gaan werken volgens het motto “Het Begint Bij Mij”.

Wij, niet zij, zijn in de positie om iets te veranderen

Dat dit gemakkelijker gezegd is dan gedaan wordt duidelijk in onderstaande experiment in mindf*ck:

“Twee mensen gaan monopolie spelen. Een van de twee kreeg veel voordelen (extra geld, extra dobbelsteen en dubbel inkomen), deze speler wint natuurlijk gemakkelijk. Het gedrag van beide spelers verandert zichtbaar. De winnaar gaat luider praten, wordt steeds gieriger, eet meer borrelnootje en vindt achteraf dat de overwinning te danken is aan zijn goede strategie. De verliezer wordt steeds stiller.”

Confronterend hè!?

Dit experiment laat zien dat wij mensen van nature bepaald gedrag vertonen. Als je het goed doet in de maatschappij denk je dat je dit komt doordat je hard werkt en slimme keuzes hebt gemaakt.

Wij benutten de komende vrije dagen eens om hierover na te denken. Gedragen wij ons onbewust niet als winnaars? Wat doen wij als nieuwe oplossingen ten koste gaan van ons eigen werk, ons inkomen?

Veranderingen zijn niet altijd prettig

Als er iets moet veranderen in de aanpak van jeugdhulp bestaat er een kans dat ook wij (en jij?) iets moeten inleveren. Laten we dan terugdenken aan het experiment met de monopoliespelers.

“Hoe mooi zou het zijn als de winnaar beseft dat hij geluk heeft gehad en zijn geluk zou willen delen met de ander? Een mooie kerstgedachte toch?”