Bouwen we met HBBM mee aan de riolering voor mentale problemen? JAZEKER!

Bert Wienen sprak 11 september op de Voor de Jeugd Dag over achterliggende oorzaken van de toename van mentale problemen en de groeiende vraag naar jeugdhulp. In plaats van kinderen uit huis te plaatsen of (individueel) te behandelen zou er iets moeten veranderen in onze maatschappij. Er is een oplossing nodig zoals destijds de riolering was voor kinderen die ziek werden door onhygiënische leefomstandigheden. Ook toen zochten artsen en hulpverleners de oplossing in voorlichting over hygiëne en kinderen uit onhygiënisch omstandigheden (uit huis) halen.

Alle huizen aansluiten op de riolering werd aanvankelijk als belachelijk en onmogelijk gezien, maar bleek uiteindelijk enorm effectief!

Wat is de oorzaak van de toename van mentale problemen?

Bert onderzoekt dit en ziet dat kinderen steeds minder ruimte krijgen om te leren omgaan met tekorten. Ze krijgen nauwelijks meer de kans om buiten de lijntjes te kleuren of iets buiten het zicht van hun ouders of anderen (sociale media) te doen. Hun doen en laten wordt altijd in de gaten gehouden, door de camera babyfoon als ze klein zijn, daarna door de Smart-Watch met GPS-tracker voor kinderen en vervolgens via hun eigen mobiele telefoon met onder andere de apps die middelbare scholen gebruiken, zodat ouders altijd weten welk huiswerk ze hebben en wat hun cijfers zijn. Deze ontwikkeling lijkt kinderen vrijheden en zelfstandigheid te geven, maar leidt in de praktijk tot de situatie dat kinderen altijd gecontroleerd kunnen worden. Er zijn geen momenten meer dat ze op zichzelf aangewezen zijn en ze kunnen ervaren dat ze het dan ook redden en het goed komt.

Kinderen leren niet meer te vertrouwen op zichzelf. Een ander gevolg is dat hun ouders en hun omgeving continu zien wanneer kinderen afwijken van de norm. Kinderen worden daar zelf ook steeds mee geconfronteerd, wat leidt tot faalangst, onzekerheid perfectionisme (‘FOP-stoornissen’). Dit moet met extra begeleiding of therapie opgelost worden.

Bert stelt zichzelf en ons de vraag of deze (digitale) ontwikkeling de toename van mentale problemen veroorzaakt?

Hoe kunnen we deze ontwikkeling keren, wat is de riolering van onze tijd?

Bert geeft aan dat hij het opbouwen van een goede relatie waarin je kinderen de ruimte geeft en leert om te gaan met tekorten, ziet als een belangrijke oplossingsrichting. Met een tekort wordt bedoelt dat een kind even alleen is of dat je iets niet (meteen) kunt. Opvoeden is dus eigenlijk het leren omgaan met tekort. Kinderen die kunnen omgaan met tekort zijn zelfstandiger, accepteren zichzelf en leren erop te vertrouwen dat het goed komt.

Om kinderen te leren om te gaan met hun tekorten, is het nodig dat ze ruimte krijgen om (alleen) te leren, om fouten te maken. Ruimte om buiten het zicht van anderen en buiten de norm dingen te doen. Maar ook ruimte voor verbeelding, ruimte voor dromen en ruimte voor HOOP.

Vanuit een goede relatie kun je verwachtingen uitspreken. Kinderen voelen en ontwikkelen zich beter als je een goede relatie met ze hebt en ze ruimte krijgen.

Bert Wienen daagt iedereen uit om mee te bouwen aan de ‘riolering’. Wij nemen die handschoen graag op!

Is Het Begint Bij Mij een stukje riolering?

Ja, dat denken wij wel. De bovenstaande principes zitten namelijk ingebakken in onze methodiek. Trainers bouwen een relatie op met deelnemende ouders, ouders krijgen de ruimte (zonder controle) om te doen wat bij hen past. Het Begint Bij Mij is een groepsaanbod zodat ouders ervaren dat zij niet de enige zijn die soms tekort schieten of onzeker zijn in de opvoeding. Ze leren dat dit er mag zijn en hoe zij met hiermee om kunnen gaan. Tegelijkertijd worden zij aangesproken op hun verantwoordelijkheid als ouder. Zij worden uitgedaagd en geïnspireerd om aan de slag te gaan en dezelfde principes thuis en in hun (gezins)leven toe te passen.

We zijn ervan overtuigd dat ouders die hun kinderen kunnen voorleven hoe je omgaat met tekorten in je leven dit overdragen aan hun kinderen. Ouders die zichzelf gunnen dat ze geen perfecte ouder hoeven zijn, gunnen het hun kinderen ook om geen perfecte kind te hoeven zijn.

Bouw jij ook alvast mee aan de riolering? We hoeven niet te wachten op nieuwe plannen of beleid, we kunnen dit gewoon vanaf vandaag al DOEN.

Begin bij jezelf als ouder, als leerkracht of opvoeder. Geef jezelf de ruimte, omarm je eigen tekorten en ga hier flexibel mee om.

Als je beseft dat een goede relatie een voorwaarde is om (hoge) verwachtingen te kunnen hebben van kinderen, besef je ook dat je in een relatie moet investeren om je kinderen vooruit te helpen. Dit kun je doen door kinderen liefde, echte aandacht en vertrouwen te geven en te leren omgaan met tekorten.

En … bekijk en controleer niet alles wat kinderen doen. Geef ze de ruimte! Gun ze hun leermomenten. Gun ze hun geheimpjes, hun dromen, de spanning om grenzen op te zoeken en er soms zelfs over heen te gaan.

Zoals Bert Wienen zei: “Gooi jeugdhulp en onderwijs over HOOP.”